Иван Дадич, Хорватиянең Сплит шәһәренең элеккеге диңгезчесе, тимерчелеккә булган мавыгуын, бабасы кибетенә абынгач һәм кулдан ясалган тимер юл анвилын тапкач, ачты.
Шул вакыттан алып ул традицион ясалма техниканы, заманча техниканы өйрәнде.Иван остаханәсе аның ышанычын чагылдыра, ясалма - ул җаны һәм уйларын металл белән белдерергә мөмкинлек бирә торган шигъри форма.
Без аның белән күбрәк белү һәм ни өчен төп максат - Дамаск кылычларын ясау икәнен белү өчен очраштык.
Тимерчелек белән ничек тәмамланганымны аңлар өчен, моның ничек башланганын аңларга кирәк.Минем яшүсмер җәйге каникул вакытында берьюлы ике нәрсә булды.Мин башта бабамның остаханәсен ачтым һәм аны чистарта башладым.Дистә еллар дәвамында төзелгән дат һәм тузан катламнарын бетерү барышында мин бик күп искиткеч кораллар таптым, ләкин мине иң кызыксындырганы - чүкечләр һәм кулдан ясалган тимер анвил.
Бу семинар күптән онытылган чордан алынган криптка охшаган, һәм ни өчен икәнен әле дә белмим, ләкин бу оригиналь анвил бу хәзинә тауындагы җәүһәр кебек иде.
Икенче вакыйга берничә көннән соң, минем гаиләм белән бакча җыештырганда булды.Барлык ботаклар һәм коры үләннәр җыелган һәм төнлә яндырылган.Зур ут төне дәвам итте, очраклы рәвештә күмердә озын тимер таяк калдырды.Мин күмердән корыч таякны чыгардым һәм кызыл ялтырап торган корыч таякны төннән аермалы буларак күреп гаҗәпләндем."Миңа анвил китерегез!"- диде әти минем артта.
Без бу барны суынганчы бергә ясадык.Без ясыйбыз, чүкечләр тавышы төнлә гармонияле яңгырый, коры ут очкыннары йолдызларга оча.Нәкъ шул мизгелдә мин ялганга гашыйк булдым.
Еллар узу белән, үз кулларым белән ясау һәм ясау теләге миндә үсә.Мин кораллар җыям, он-лайн тимерчелек турында бар нәрсәне укып, карап, өйрәнәм.Шулай итеп, еллар элек чүкеч һәм анвил ярдәмендә уйлап чыгару теләге һәм ихтыяры тулысынча өлгерде.Мин диңгезче булып тормышымны калдырдым һәм үзем тудырган дип уйлый башладым.
Сезнең остаханә традицион һәм заманча булырга мөмкин.Сезнең әсәрләрнең кайсысы традицион, кайсысы заманча?
Бу традицион мәгънәдә мин пропан миче урынына күмер кулланам.Кайвакыт мин җанатар белән утка, кайчак кул сугучы белән.Мин заманча эретеп ябыштыру машинасын кулланмыйм, ләкин үз компонентларымны ясыйм.Мин балка белән дустымны чүкечкә өстен күрәм, һәм мин аны яхшы сыра белән сөендерәм.Ләкин минемчә, традицион табигатемнең нигезендә традицион методлар турындагы белемнәрне саклап калу теләге тора, тизрәк заманча ысуллар булганга гына аларны юкка чыгармаска.
Тимерче эшләгәндә техник хезмәт күрсәтүне таләп итмәгән пропан утына сикергәнче күмер утын ничек сакларга икәнен белергә тиеш.Традицион тимерче, чүкечтән көчле сугу алдыннан, чүкеч белән корычны ничек хәрәкәт итәргә икәнен белергә тиеш.
Сез инновацияне кабул итәргә тиеш, ләкин күпчелек очракта тимерчелекнең иң яхшы ысулларын оныту - чын оят.Мисал өчен, эретеп ябыштыруны алыштыра алырлык заманча ысул юк, шулай ук заманча электротермаль мичләр биргән градус температурасында миңа төгәл температура бирә алырлык иске ысул юк.Мин бу балансны сакларга һәм ике дөньяның иң яхшысын алырга тырышам.
Латин телендә Poema Incudis - "Анвил поэзиясе" дигәнне аңлата.Поэзия шагыйрь җанының чагылышы дип уйлыйм.Шигырь язу аша гына түгел, композиция, скульптура, архитектура, дизайн һәм башкалар аша да күрсәтелергә мөмкин.
Минем очракта, мин җанымны һәм акылымны металлга бастырам.Моннан тыш, поэзия кеше рухын күтәрергә, иҗат матурлыгын данларга тиеш.Мин матур әйберләр ясарга, аларны күргән һәм кулланган кешеләрне рухландырырга тырышам.
Тимерчеләрнең күбесе пычак яки кылыч кебек әйберләрнең бер категориясендә махсуслашалар, ләкин сезнең киң диапазоныгыз бар.Син кем булып эшлисең?Эшегезнең изге кабыгы кебек ясарга теләгән продукт бармы?
Хәзер мин бу турыда уйлагач, сез бик дөрес әйтәсез, мин бик киң диапазонны яктырттым!Мин шулай уйлыйм, чөнки миңа авырлыкны юк дип әйтү авыр.Шулай итеп, диапазон боҗралардан һәм бизәнү әйберләреннән Дамаск кухня пычакларына кадәр, тимерче кулларыннан шәраб шәрабларына кадәр сузыла;
Хәзерге вакытта мин кухняга, аучылык пычакларына, аннары походларга һәм балта һәм кисел кебек агач эшкәртү коралларына игътибар итәм, ләкин төп максат - кылыч ясау, һәм үрнәк белән эретелгән Дамаск кылычлары - изге граиль.
Дамаск корыч - ламинатланган корыч өчен популяр исем.Ул тарихи яктан бөтен дөньяда кулланылган (популяр культурада, беренче чиратта катана кылычлары һәм Викинг кылычлары белән билгеләнгән), материаль сыйфат һәм осталык күрсәтү өчен.Кыскасы, ике төрле корыч бергә эретеп эретәләр, аннары кат-кат катылалар һәм яңадан эретәләр.Күп катламнар тупланган булса, үрнәк катлаулырак.Яисә сез астырткычлар белән кыюрак дизайн сайлый аласыз, һәм кайбер очракларда аларны берләштерегез.Хыяллану - анда бердәнбер чик.
Пычак ясалганнан, җылылык белән эшкәртелгәннән һәм чистартылганнан соң, ул кислотага урнаштырыла.Контраст корычның төрле химик составы аркасында ачыла.Никель булган корыч кислоталарга чыдам һәм яктылыгын саклый, ә никельсез корыч караңгылана, шуңа күрә үрнәк киресенчә күрсәтеләчәк.
Эшегезнең күбесе Хорватия һәм халыкара фольклор һәм мифология белән рухландырылган.Толкиен һәм Ивана Брлич-Мазуранич сезнең студиягә ничек керделәр?
Толкиен сүзләре буенча, миф теле бездән читтә хакыйкатьне белдерә.Латьен Берен өчен үлемсезлектән баш тартканда һәм Сэм Фродоны саклап калу өчен Шелоб белән көрәшкәндә, без чын энциклопедия билгеләмәсенә яки психология дәреслегенә караганда чын мәхәббәт, батырлык һәм дуслык турында күбрәк беләбез.
Стрибор урманындагы ана мәңге бәхетле булырга һәм улын онытырга, яисә улын искә төшерергә һәм мәңге газапланырга мөмкин булганда, ул соңгысын сайлады һәм ниһаять улын кире кайтарды һәм газаплары юкка чыкты, бу аңа мәхәббәтне һәм фидакарьлекне өйрәтте..Бу һәм башка бик күп мифлар балачактан ук минем башымда.Эшемдә мин бу хикәяләрне искә төшерә торган экспонатлар һәм символлар ясарга тырышам.
Кайвакыт мин бөтенләй яңа нәрсә ясыйм һәм кайбер хикәяләремне аңлыйм.Мәсәлән, "Эйнхардт истәлекләре", иске Хорватия Корольлегендә пычак, яки Иллирия һәм Рим чоры тарихын сөйләгән Хорватия Тарихы.Тарих белән илһамланып, ләкин һәрвакыт мифологик борылыш белән, алар минем Хорватия Корольлегенең ostгалтылган Артефактлары сериясенең өлеше булырлар.
Мин үзем тимер ясамыйм, ләкин кайвакыт үзем корыч ясыйм.Минем белүемчә, мин монда ялгышырга мөмкин, Копривница музее гына үз тимерен чыгарырга тырышты, бәлки рудадан корыч.Ләкин мин Хорватиядә бердәнбер тимерче дип уйлыйм, өйдә корыч ясарга батырчылык иттем.
Сплитта күренешләр күп түгел.Кайбер пычак ясаучылар бар, алар кисү техникасын кулланып пычак ясыйлар, ләкин бик аз кеше пычакларын һәм әйберләрен ясый.Минем белүемчә, Дальматиядә әле дә анвиллары яңгырый торган кешеләр бар, ләкин алар бик аз.50 ел элек саннар бик төрле иде дип уйлыйм.
Ник дигәндә, һәр шәһәрдә яки зур авылда тимерчеләр бар, 80 ел элек һәр авылда диярлек тимерче булган, әлбәттә.Дальматиянең тимерчелекнең озын тарихы бар, ләкин, кызганычка каршы, массакүләм җитештерү аркасында тимерчеләрнең күбесе эшләрен туктаттылар һәм сәүдә бетте диярлек.
Ләкин хәзер хәл үзгәрә, кешеләр һөнәрчелекне яңадан бәяли башлый.Бернинди дә җитештерелгән завод пычакы кулдан ясалган пычак сыйфатына туры килә алмый, һәм бер завод та тимерче кебек бер клиент ихтыяҗына продуктны багышлый алмый.
Әйе.Минем эшемнең күбесе заказ бирү өчен ясалган.Кешеләр мине гадәттә социаль медиа аша табалар һәм миңа нәрсә кирәклеген әйтәләр.Аннары мин дизайн ясыйм, һәм килешү төзелгәч, мин продукт җитештерә башлыйм.Мин еш кына әзер продуктларны Инстаграмда @poema_inducs яки Facebookта күрсәтәм.
Әйткәнемчә, бу һөнәр юкка чыга диярлек, һәм без белемнәрне киләчәк буыннарга бирмәсәк, ул кабат юкка чыгу куркынычы астында булырга мөмкин.Минем теләк - иҗат кына түгел, өйрәнү дә, шуңа күрә һөнәрчелекне саклап калу өчен тимерчелек һәм пычак ясау остаханәләрен эшлим.Килгән кешеләр төрле, дәртле кешеләрдән алып бергә дуслашкан дуслар төркеменә кадәр.
Иренә юбилей бүләге итеп пычак ясау цехын биргән хатыннан, электрон детокс командасы төзүче хезмәттәшенә кадәр.Мин шулай ук шәһәрдән бөтенләй ераклашу өчен табигатьтә бу остаханәләрне эшлим.
Соңгы берничә ел эчендә мин бу идея турында күп уйладым.Бу, һичшиксез, килүчеләргә уникаль тәҗрибә бирәчәк, чөнки бу көннәрдә өстәлдә "үз сувенирыгыз" продуктлары күп түгел.Бәхеткә, быел мин Intours DMC белән хезмәттәшлек итәчәкбез һәм без бу максатка ирешү һәм Сплитның туристик урыннарын баету өчен бергә эшләячәкбез.
Пост вакыты: июнь-07-2023